Fiodor Dostojewski urodził się w 1821 roku. Żył 60 lat. Zmarł w 1861. Z okazji przypadającej na rok 2021 podwójnej rocznicy redakcja „Tekstualiów” pragnie zaprosić badaczy różnych dyscylin do wspólnego namysłu nad dorobkiem i życiorysem tego – genialnego, a zarazem niezwykle wpływowego – twórcy. Inicjatywa taka, oczywiście, nie stanowi novum. Namysł nad Dostojewskim, nad jego „przeklętymi problemami”, techniką pisarską, filozofią… podejmowany jest bowiem ustawicznie – właściwie od czasu, gdy światło dzienne ujrzały pierwsze teksty tego giganta literatury. Jak jednak pisał jeden z genialnych literackich „dłużników” autora Biesów, Franz Kafka, „z żelazną kością, zawierającą najszlachetniejszy szpik, można się uporać jedynie wspólnym gryzieniem wszystkich zębów wszystkich psów”. Mutatis mutandis: jedynie konsekwentny, nieustający latami badawczy wysiłek ma szansę sprostać wyzwaniu, które stanowi potężny korpus dzieł Dostojewskiego, przy całym tych dzieł literackim kunszcie i myślowym zniuansowaniu. Ambicją przyświecającą planowanemu numerowi „Tekstualiów” jest wpisać się, włączyć w ten trwający od dziesięcioleci badawczy trud.
W planowanym numerze „Tekstualiów” tematem przewodnim będą literackie i filozoficzne konteksty twórczości Dostojewskiego, a więc zespoły odniesień konieczne/przydatne przy próbach namysłu nad jego pisarskim dziełem. Tym samym współbohaterami zapowiadanej odsłony naszego kwartalnika stać się mogą tacy twórcy i myśliciele, jak: Mikołaj Gogol, Michaił Lermontow, Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Arthur Schopenhauer, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Immanuel Kant, a także chociażby filozoficzni zwolennicy idei socjalizmu oraz chrześcijańscy mistycy.
Z drugiej strony – nie sposób pominąć mocy oddziaływania samego Dostojewskiego na pisarzy i myślicieli, którym przyszło tworzyć po nim. Tym samym, badaniu filozoficznych i literackich kontekstów jego dzieła, towarzyszyć będą w niniejszym numerze „Tekstualiów” dociekania nad dokonaniami literatów oraz myślicieli, w przypadku których – jak choćby dla cytowanego wcześniej Franza Kafki – to praca autora Idioty stanowi ważny kontekst interpretacyjny. Wśród nich można wymienić chociażby: Tomasza Manna, Fryderyka Nietzschego, Włodzimierza Sołowjowa, Lwa Szestowa, Wasilija Rozanowa, Nikołaja Bierdiajewa, Alberta Camusa…
Istotne miejsce w planowanym wydaniu zajmie refleksja nad związkami Fiodora Dostojewskiego z filozofią egzystencjalną i jej prekursorskim (obok spuścizny Sørena Kierkegaarda) znaczeniem dla egzystencjalizmu.
Numer realizowany będzie we współpracy ze specjalistami m.in. z Uniwersytetu Karola w Pradze, Central European Research Institut of Søren Kierkegaard i 9. Konferencją CERI Søren Kierkegaard 2021 w Lublanie.
Redaktorzy prowadzący: dr hab. Żaneta Nalewajk, Marcin Czardybon
Termin nadsyłania artykułów: do 15 września 2021