Grendel Lajos
(1948-2018), uchodził za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy węgierskich. Urodził się w 1948 roku w Levicach (Léva) na Słowacji. W rodzinnym mieście zdał maturę, studia zaś odbył w Bratysławie (hungarystyka/anglistyka, 1973). Do roku 1990 pracował w wydawnictwie Madách. Poza tym piastował stanowisko prezesa Stowarzyszenia Pisarzy Słowackich, redaktora naczelnego czasopisma „Przegląd Literacki” („Irodalmi Szemle”) oraz wydawnictwa Kalligram (1993–1996). Za swoją twórczość otrzymał liczne wyróżnienia, między innymi Nagrodę Stowarzyszenia Pisarzy Słowackich (Szlovák Írószövetség díj), Nagrodę im. I. Madácha, Attili Józsefa, Tibora Déryego. Dotychczas wydał dziewięć powieści: Éleslövészet (1981), Galeri (1982), Áttételek (1985), Szakítások (1989), Thézeusz és a fekete özvegy (1991), Einstein harangjai (1992), És eljön az Ő országa (1996, 2000), Tömegsír (1999), Nálunk, New Hontban (2001), Mátyás király New Hontban (2005), zbiory opowiadań: Hűtlenek (1979), Bőröndök tartalma (1987), Az onirizmus tréfái (1993), Vezéráldozat (1996), Szép históriák (2001), A szabadság szomorúsága (2003), tomy publicystyki i esejów: Rosszkedvem naplója (1992), Hazám, Abszurdisztán (1998), historię literatury węgierskiej zatytułowaną A modern magyar irodalom története (2010) oraz wiele prac naukowych.
W Polsce jego twórczość pozostaje prawie nieznana. Jej niewielkie fragmenty prezentowały czasopisma literackie: „Krasnogruda” (1993, nr 1) opublikowała Przekazy (z powieści Áttételek) w tłumaczeniu Mai Paczowskiej, „Literatura na Świecie” (2000, nr 9) Ostre strzelanie (z powieści Éleslövészet) w tłumaczeniu Małgorzaty Komorowskiej, „Zwrot” (1990, nr 3) Zapiski odcienione (na podstawie słowackiego wydania pod tytułem Odtienené oblomky) w przekładzie Władysława Sikory, „Opcje” (1997, nr 4) oraz „Tekstualia” (2007, nr 2) esej Europa Środkowa i jej widma, a „Odra” – opowiadanie Zawartość walizek (2010, nr 11).
W „Tekstualiach” (2010, nr 3 i 2011, nr 2) ukazały się też Wybryki oniryzmu 1 oraz Wybryki oniryzmu 2. Prezentowane w niniejszym numerze Wybryki oniryzmu 3 powstały w 1992 roku i zostały opublikowane rok później w tomie pod takim samym tytułem (Az onirizmus tréfái).
Proza
- Życie w cztery tygodnie (fragment powieści), przełożył Miłosz Waligórski, 3 (50) 2017
- Wybryki oniryzmu 1, przełożył Miłosz Waligórski, 3 (22) 2010
- Wybryki oniryzmu 2, przełożył Miłosz Waligórski, 2 (25) 2011
- Wybryki oniryzmu 3, przełożył Miłosz Waligórski, 3 (26) 2011
- Wybryki oniryzmu 4, przełożył Miłosz Waligórski, 2 (29) 2012
- Europa Środkowa i jej upiory, przełożył Miłosz Waligórski, 2 (9) 2007