Joyce James
(1882–1941) – pisarz irlandzki, jeden z najważniejszych twórców XX stulecia. Kształcił się szkołach jezuickich i na uniwersytecie dublińskim (filozofia i filologia), próbował też sił na medycynie w Paryżu i chemii w Dublinie, zniechęcił się jednak. W 1904 (wraz ze swą partnerką, a późniejszą żoną Norą) emigruje się do austrowęgierskiego Triestu, gdzie (z niedługimi przerwami) mieszka przez 10 lat, parając się nauczaniem angielskiego, ale też bezustannym samokształceniem (w sumie pozna 17 języków). W tym czasie w 1907 opublikował zbiór poezji Muzyka kameralna, zaś w 1914 tom opowiadań Dublińczycy. W 1915 przenosi się do Zurychu – w 1916 publikuje powieść Portret artysty z czasów młodości, a w 1918 dramat Wygnańcy. W 1920, będąc już znanym pisarzem (posiadając zastęp wiernych wielbicieli i kilku ofiarnych sponsorów, pozwalających mu poświęcić się wyłącznie tworzeniu), zamieszkał w Paryżu. Wydaje kolejno: w 1922 Ulissesa, w 1927 – Jabłuszka po pensie, w 1936 – Poezje zebrane, a w 1939 swe opus magnum – Finnegans Wake. Niestety pogłębiające się problemy z oczami (jaskra), które zaczęły się już w Trieście, zmieniają jego życie w gehennę, okresowo pozbawiając wzroku i zmuszając do kolejnych (w sumie 12) operacji. W 1940, uchodząc przed zajmującymi Francję Niemcami, Joyce z rodziną, poprzez południową Francję, powraca do Zurychu. Kumulujące się napięcia sprawiają, że w styczniu 1941 doznaje perforacji wrzodu, zaś nieskuteczna operacja powoduje, że zapada w śpiączkę i (w wieku ledwie 59 lat) umiera.
Proza
- Giacomo Joyce, przełożył Lech Robakiewicz, 3 (42) 2015