Wydarzenia

Rozszerzając nieco tę myśl, zasadnie możemy twierdzić, że (przynajmniej w kontekście szeroko pojętego świata Północy globu) czasy przełomu wieków, rozpatrywane pod kątem ich przeżywania przez gatunek „homo sapiens”, często naznaczone były proliferacją postaw skrajnych. Nostalgia, rozpacz, a nawet nihilizm ścierają się wówczas z entuzjastycznym wychylaniem się optymistycznie usposobionej części ludzkości ku szansom łączonym (nie zawsze słusznie) z nieuchronnie przybliżającą się przyszłością (…).

 

W prezentowanym numerze „Tekstualiów” pytamy między innymi jaki sposób zmieniały się (na przestrzeni dziejów) reakcje sztuki na moment schyłku danego stulecia? Jaki język i sposób (sposoby?) myślenia charakteryzuje czasy przełomu? Jakie sekundują im formy literackiej oraz – szerzej – artystycznej ekspresji. Odpowiadają na nie Arnold Labrie, w artykule „Czystość i zmaza w kulturze fin de siècle’u. Wagner, Stoker, Zola – interpretacja psychohistoryczna” w przekładzie Marcinaa Czardybon), (…) Julian Strube – w (..) tekście „Formowanie się tożsamości okultystycznych pośród teozofii i socjalizmu we Francji fin de siècle” (przełożonym na język polski przez Alicję Jas i Paulinę Kruk), który traktuje o związkach ruchów okultystycznych z socjalizmem – bada specyficzny dla epoki fin de siècle’u rys utopijny w refleksji nad przyszłością. Iwona Przybysz („Spojrzenie wstecz jako lekarstwo na lęk przed przełomem wieków. „Kurier Warszawski” i jego „konkurs stulecia”), analizując fenomen „konkursu stulecia”, organizowanego przez „Kurier Warszawski”, pochyla się nad rodzimym lękiem, właściwym dla czasów przełomu (XIX i XX wieku), wskazując jednocześnie sposoby, w jakie uczucie to próbowano zażegnać. Zbiór artykułów w części tematycznej uzupełniają teksty Marcina Czardybona i Marcina Klika. Pierwszy z nich (…) zatytułowany jest „Puryfik(a)cja. Literatura polska na przełomie XX i XXI wieku”, drugi – „Ciało na przełomie wieków, czyli o starzeniu się i schyłku cywilizacji zachodniej w powieściach Michela Houellebecqa.” (…) Także materiał zawarty w dziale Edycja źródeł wiąże się z tematyką fin de siècle’u. Zamieszczamy tu dokonaną przez Piotra Bordzoła edycję fragmentów korespondencji Leopolda Méyeta do Elizy Orzeszkowej (którą edytor poprzedził instruktywnym komentarzem: „Eliza Orzeszkowa wśród pisarzy pozytywizmu z perspektywy warszawskiej. Listy Leopolda Méyeta do Elizy Orzeszkowej. Artykuł wstępny”). W numerze przeczytać można także teksty literackie, między innymi prozę Krzysztofa Dąbrowskiego, Izabeli Kwiatkowskiej, Katarzyny Pawlińskiej, wiersze Alicji Regiewicz i piosenkę literacką Tomasza Rutkowskiego. Z kolei dział tłumaczeń współtworzą część piąta „Eureki. Poematu prozą” Edgara Alana Poego (w przekładzie Mariana Polak-Chlabicza), Natalii Gorbaniewskiej „Rozterki poety na wygnaniu” (opatrzone wstępem i przetłumaczone przez Ewangelinę Skalińską), Nathana O’Donnella „Całymi dniami, codziennie” (przekład Maria Fengler), „Cała prawda o Alicji Meler” Agnė Žagrakalytė (tłumaczenie Zuzanna Mrozikowa) oraz wiersze Sesiego Garcii (w przekładzie Weseliny Gacińskiej). Całość tej odsłony naszego pisma dopełniają: wywiad Anity Zabłockiej-Trojnar z Pawłem Huellem oraz „Bilans literatury polskiej 1918‒2018”, sporządzony tym razem przez Tomasza Bocheńskiego.

 

Życzymy Państwu satysfakcjonującej lektury.

 

Ze wstępu Marcina Czardybona

 

---

¹Christoph Bode, „Liminal Projections. Utopian and Apocalyptic Visions, 1790s: 1990s”, European Studies 16 (2001): 157–182.

 

---

więcej w  Dziale Numery

 

Sprzedaż kwartalnika prowadzi wydawca –
Dom Kultury Śródmieście w Warszawie, ul. Smolna 9

Pismo będzie dostępne w:

• prenumeracie
  (w celu nabycia prenumeraty napisz na: biuro[at]dks.art.pl)